Medal Stolema

Medal Stolema abò, jak sã gò baro czãsto nazéwô, Kaszëbsczi Nobel, je jedną z nôbëlniészich nôdgrodów przëznôwónëch w kaszëbskò-pòmòrsczim strzodowiszczu. Persona abò òrganizacjô, chtërna dostaje tã nôdgrodã, mùszi bëc nadzwëczajnym dzejarzã na rzecz Kaszëb i Pòmòrza. Taką personã mòże zgłosëc kòżdi pò wëpełnienim pasownégò fòrmùlarza, dze midzë jinyma mùszi ùdokaznic, dlôcze ten prawie kandidat bë miôł dostac taczé wëprzédnienié.

Dobiwcama Medalu Stolema za 2020 r. są Mark Cybùlsczi i Édmùnd Szëmikòwsczi

Nôdgroda ta je przëznôwónô òd 1967 rokù. Stolemów wëbiérô Kapituła Medalu Stolema, chtërna skłôdô sã z nôleżników Karna Sztudérów „Pòmòraniô”. Kòżdégò rokù sztudérowie ògłosziwają terminë, czedë mòże zgłosziwac kandidaturë, i niecerplëwò żdają na zgłoszenia. Pòtemù zbiérają sã i radzą, kògò wëprzédnic tą nôdgrodą. Jak kòżdégò roku, tak i w tim bëło to baro drãdżé welowanié. Bëło nót sã bëlno zastanowic, kòmù tã nôdgrodã przëznac, a téż jak wiele Medalów Stolema dac. Je to jedno z nôwôżniészich wëprzédnieniów na Kaszëbach, stądka naje karno mô wiôlgą starã, bë dac je tim, chtërny na nie pò prôwdze so zasłużëlë swòjim stolemnym dzejanim na rzecz Kaszëb i Pòmòrza. Chòc Kapituła w tim rokù zebrała sã jinaczi jak rëchli to bëło, bò latos przed swòjima kómpùtrama, ùdało sã nama wëbrac Stolemów za rok 2020. Pò przeczëtanim wszëtczich zgłoszeniów (kandidatur bëło latos piãtnôsce), to je zapòznanim sã z dzejanim nëch lëdzy a karnów, baro długò më sã zastanôwialë, kògò wëbrac. Pò dłudżich òbradach w tim rokù Kapituła Medalu Stolema pòstanowiła, że Medalã Stolema òstóną wëprzédniony prof. Mark Cëbùlsczi i Édmùnd Szëmikòwsczi.

Òdjimk z ùroczëznë wrãcziwaniô Medalu Stolema w 2016 r. Òd lewi: Aleksandra Kùcharskô-Szefler i Jaromir Szroeder

Prof. Mark Cëbulsczi wiele lat dzejô na rzecz Kaszëb na nôùkòwi ôrt. Zajimô sã midzë jinyma kaszëbską mòrfòlogią, składnią, procesã pòwstôwaniô lëteracczégò kaszëbsczégò jãzëka. Swòją wiédzą dzeli sã na przëmiar ze sztudérama kaszëbsczi etnofilologii, ùczącë jich, jak bëlno pisac i òglowò, jaczé są wskôzë kaszëbsczi pisownie. Wôżné je téż jegò dzejanié dlô standarizacje kaszëbsczégò jãzëka lëteracczégò. Je òn nôleżnikã Kòmisje Standarizacyjny Radzëznë Kaszëbsczégò Jãzëka, a téż zajimôł sã jãzëkòwą redakcją i kòrektą kaszëbskòjãzëkòwëch knégów, midzë jinyma: Alojzégò Bùdzysza Zemja kaszëbskô. Utwory wybrane, Jana Drzéżdżona Twarz Smętka a Witołda Bòbrowsczégò i Katarzënë Kwiatkòwsczi Kaszëbsczé abecadło. Twój pierszi elemeńtôrz. Sóm napisôł wiele ksążków ò kaszëbsczim jãzekù, jedna z nich mô tituł: Rząd czasowników w kaszubszczyźnie, Problematyka morfonologiczna w procesie kodyfikacji kaszubszczyzny na przykładzie samogłoskowych alternacji jakościowych przed końcówką zerową rzeczowników.

Drëdżi Stolem, Édmùnd Szëmikòwsczi, rozkòscérzô kaszëbsczi wësziwk. Òd 25 lat rëchtëje w Lëni kònkùrsë negò kùńsztu. Kòżdégò rokù ùdzél w tim kònkùrsu bierze czileset ùtwórców, òd nômłodszich pò nôstarszich. Do terô swòje robòtë pòkôzało na nim 3279 lëdzy. Na wszëtczich pòkònkùrsowëch wëstawach bëło wicy jak 7000 prôców. Nôczekawszé dokazë zgłoszoné na Wòjewódzczi Kònkùrs Kaszëbsczégò Wësziwkù w Lëni (wôrt dodac, że w slédnëch latach interesëją są nim téż lëdze spòza pòmòrsczégò wòjewództwa) są kòżdégò rokù wëstawiané do pòkôzaniô w Żukòwie. Òkróm tegò bëłë téż prezentowóné we Wejrowie, Gduńskù, Warszawie, w niemiecczi Bawarie, Lãbòrgù i Gòrzëcach (pòdkarpacczé wòjewództwò). Édmùnd Szëmikòwsczi zajimô się téż kómpònowanim mòdłów kaszëbsczégò wësziwkù. W 2017 rokù òstała wëdónô jegò Autorska teka haftu kaszubskiego inspirowana szkołą żukowską. Je téż wespółùtwórcą trzech jinszich teczków kaszëbsczégò wësziwkù, w tim gduńsczégò. Wëdôł téż taczé dokazë jak: ABC… haftu kaszubskiego szkoła żukowska (2006) a Haft kaszubski (2014).

Prof. Mark Cybùlsczi (pierszi z lewi) òbczas kònferencji z leżnoscë 10-lecô Radzëznë Kaszëbsczégò Jãzëka w 2016 r.

Latosy dobiwcë swòjim dzejanim rozszérzwiają jãzëk a kùlturã Kaszëb i Pòmòrzégò, są prôwdzëwima Stolemama naji môłi Tatczëznë.

Gala wrãczeniô Medali Stolema òdbiwała sã w Stôromiesczim Rôtëszu we Gduńskù. W tim rokù równak nie je wiedzec, czedë òdbãdze sã ùroczësté wrãczenié Medalów. Żdajemë na to, czej pòszëdło sã kąsk ùspòkòji, a prawné kwestie nama na to pòzwòlą. Czej mdze cos ju wiedzec, sztudérowie z „Pòmòranie” na gwës mdą ò tim òd razu infòrmòwac.

Dariô Frąckewicz, przédniczka KS „Pomorania”